Kreekrug:
Eb en vloed in de Zaanstad
Op het gras lopen nu koeien, maar onder dit gras is een heel ander landschap verborgen; een stukje Waddenzee. Het is haast niet voor te stellen, maar nog geen 100 jaar geleden was er eb en vloed in de Zaanstad. Door de afsluitdijk die gebouwd werd in 1932 was dat over. De dijken zijn daarna overbodig geworden.
Vlakbij de afsluitdijk is er een dijk die Zeedijk heet. Zeewater kon via het IJselmeer en vanuit het IJ tot aan die dijk komen. Meer dan 2000 jaar gelden was dit gebied heel anders van vorm. Zeewater kon door een gat in de duinen in het IJ stromen, het Oer-IJ. Wie hier in de grond graaft komt veen, klei en zand tegen. Het veen is er gegroeid tot meters hoge veenkussens. Daartussen liepen kreken.
Wonen op een kreek
Het zeewater kon bij vloed vanuit het Oer-IJ tot ver in de omgeving klei en zand achter laten. Bij eb verdween het zoute water weer en kon regenwater door de kreken weg vloeien. Na vele jaren van eb en vloed werden in de kreken zoveel zand en klei afgezet dat de kreken verstopt raakten en hun functie verloren. Zo ontstonden er locaties waar je prima kon wonen in de IJzertijd.
Op zo'n oude kreek wonen had een voordeel: op de oevers van de kreek was de grond anders dan in het veen eromheen. De oever was stevig en er konden zaden worden geplant. De klei van de kreek kon gebruikt worden voor het maken van potten of het dichtsmeren van de wand van een boerderij. Ook kon men vissen in de omgeving en jagen op vogels en andere dieren.
Er zijn diverse sporen van bewoning gevonden langs de kreken. Het aardewerk van die mensen is vlakbij en op de kreken gevonden. Het geeft aan dat de mensen in dit gebied konden bestaan en gebruik maakten van de grond en het landschap.
Van kreek naar kreekrug
Het reliëf in het weiland is op foto's en tekeningen goed te zien. Het verschil in hoogte is bijna een meter. Al het veen dat over de kreek was gegroeid is gezakt en verdwenen en zo kwam de kreek boven de grond uit steken. Dit noemt men een kreekrug, een omgekeerd landschap. Wat eens laag lag ligt nu hoger dan de rest.
In 2006 is deze kreekrug onderzocht. Met hoogtemeet apparatuur en een grondboor is de kreek gedocumenteerd. Over de kreek zou mogelijk een fietspad worden aangelegd en zo zou de kreek misschien verdwijnen. Door het onderzoek is duidelijk geworden dat tot wel 5 meter in de grond de kreek "zichtbaar" is.
Door het gewicht van de kreek is de veenlaag daaronder zeer compact en in de grondlagen is zand en klei te zien waarmee de kreek is gevuld. Tijdens het onderzoek werden er geen vondsten gevonden, maar in het verleden zijn in de omgeving van deze kreek genoeg aanwijzingen gevonden van bewoning in de IJzertijd.
Gelukkig is deze kreekrug bewaard gebleven, want vele kreekruggen zijn vlak gemaakt. Op de hoogtekaart* zijn de kreekdelen die nog boven de grond uitsteken te zien. Deze kreekrug is een aardkundig monument. Hij is er nog en zichtbaar. Elders in het gebied zijn kreekruggen minder goed zichtbaar, maar ze zijn nog in de grond aanwezig. Deels zijn ze beschermd als archeologisch monument.
Fietsroute
Deze locatie maakt deel uit van de 'Gehele fietsroute' en de 'Westelijke fietsroute'.